?استان کردستان یکی از استان‌هایی است که به تازگی از محاق بی‌توجهی درآمده و به لطف اکتشافات خوب در این منطقه و ذخایر بسیار خوبی که از آهن، مس و طلا در آن کشف شده، در آستانه فصل جدید بهره‌برداری قرار گرفته است.
?با این حال این استان به دلیل نبود صنایع تبدیلی و فرآوری مواد معدنی دچار عقب‌ماندگی است و تلاش‌ها بر حل این مشکل متمرکز بوده است.
?سود معادن به استان بازنمی‌گردد
?سیداحسن علوی، نایب رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی، نماینده سنندج، دیواندره و کامیاران در گفت‌وگو با روزگار معدن اظهار کرد: سعی می‌کنیم سرمایه‌گذاران از شرکت‌های دولتی، خصولتی، شستا و همچنین بنیاد در استان کردستان سرمایه‌گذاری کنند چون ظرفیت‌های بسیار خوبی دارد. کردستان دارای معادن طلا با عیار بالاست. یک معدن در قروه وجود دارد که مالکیت آن را یک شرکت قزاق دارد و فعالیت می‌کند و همچنان در حل اکتشاف هستند. این معدن می‌تواند در اقتصاد ملی هم نقش موثری داشته باشد. به گفته وی درحال‌حاضر کارخانه قروه، تولیدات خود را به صورت شمش طلا در میاورد و می‌خواهد آنها را صادر کند.
?علوی با بیان اینکه، معادن طلای دیگری در تکاب نیز هستند، گفت: اما در مرز کردستان و آذربایجان شرقی معادنی قرار دارند. هرچند بازده سرمایه به سود کردستان نیست.
?وی از مشکلی که تمام معادن در شهرستان‌ها با آن روبه‌رو هستند، نام برد و تصریح کرد: ارزش افزوده هیچ کدام از معادن استان‌ها به دلیل اینکه دفتر مرکزی و گردش حساب‌های‌شان در تهران است، به استان کردستان باز نمی‌گردد. مالکان و بهره‌برداران معادن نیز در توجیه این اقدام می‌گویند؛ چون دفتر اصلی در تهران است حساب‌های داخلی شرکت نمی‌تواند در استان باشد، در حالی که این موضوع منطقی نیست که از آب و ماده معدنی استان استفاده شود اما پولش در بانک‌های تهران به گردش درآید.
?وی در بخش دیگری از سخنانش در این باره که معادن تا چه حد می‌توانند موتور توسعه استان کردستان باشند، گفت: درست است که این استان به کشاورزی و دامپروری بیشتر شهرت دارد اما معادن زیادی با ذخایر هنگفت و حدود ۲۳ نوع معدن سنگ تزئینی دارد که متاسفانه در این معادن سرمایه‌گذاری چندانی نشده است. وی خاطرنشان کرد: عمده استخراج معادن کردستان به صورت خام‌فروشی است یعنی به جای اینکه فرآوری شود سنگ را به اصفهان می‌برند و ما سنگ فرآوری شده را از اصفهان می‌خریم. سنگ آهن ما که عیار بالا دارد به چین می‌رود و ارزش افزوده‌ای برای استان ندارد. این درآمدها باید در استان به گردش درآیند تا ایجاد اشتغال کنند و برای استان مالیات بگیرند اما درنهایت شاهد هستیم که مواد معدنی استان به شکل خام‌فروشی عرضه می‌شود؛ این پدیده بدی است که در استان‌های کم‌برخوردار شاهد آن هستیم.
اکتشافات خوبی در این استان به صورت سیستماتیک انجام شده که من از آنها اطلاع دقیقی ندارم اما بر اساس پهنه‌بندی که خواستیم از سوی سازمان زمین‌شناسی در استان کردستان انجام شود، نیازمند تکمیل زنجیره سنگ آهن در این استان هستیم.
این نماینده مردم سنندج، دیواندره و کامیاران در ادامه گفت: همچنین در استان کردستان چند معدن سیلیس خوب داریم که نیاز به کارخانه شیشه، فرآوری و ایجاد ارزش افزوده دارند اما پهنه‌بندی دقیقی تاکنون انجام نشده و فکر می‌کنم وزارت صنعت، معدن و تجارت سرمایه‌گذاری چندانی روی آن نکرده بلکه بیشتر بخش خصوصی در این بخش حضور پیدا کرده است.
?سنگ‌های تزئینی نمایشگاه اصفهان
?وی درباره معادن سنگ‌های تزئینی که کردستان به آن مشهور است، عنوان کرد: بیشتر سنگ‌های تزئینی را از کردستان به استان اصفهان می‌برند، درحالی که خود اصفهان معادن زیادی از این ماده معدنی ندارد و این سنگ‌ها به دلیل نبود کارخانه‌های سنگ‌بری پیشرفته، برای فرآوری به اصفهان می‌روند.
?وی افزود: ضمن اینکه اصفهان نمایشگاه چندانی برگزار نمی‌کند و استان‌های دیگر به‌ویژه کردستان در این زمینه فعال هستند، در حالی که سنگ کردستان، در بازارهای داخلی با نام این استان دیده نمی‌شود و برند نشده است.
?وی با بیان اینکه، سنگ‌های تزئینی زیادی داریم که به صورت خام از کردستان خارج می‌شوند، خاطرنشان کرد: در اصفهان سنگ‌ها را به صورت نیم سانت برش می‌زنند، در حالی که در کردستان در نهایت به ضخامت ۲ سانت برش می‌زنند. از طرف دیگر ورود دستگاه‌های جدید، ارزبری زیادی دارد و به نظر نمی‌رسد در این بخش دولت حمایت کند.
نماینده مردم سنندج در مجلس شورای اسلامی در ادامه سخنانش گفت: به هر صورت دولت در استان‌های کم‌برخوردار که هم نسبت به جاهای دیگر مزیت نسبی دارند و هم از نظر بازاریابی با توجه به موقعیت جغرافیایی نقش مهمی دارند، باید توجه بیشتری کند و در آنها سرمایه‌گذاری کند اما قصد چنین کاری را به دلایل مختلف ندارد. البته این موضوع به این دولت هم ارتباطی ندارد بلکه ستمی تاریخی است که به استان کردستان روا می‌شود.
?خام‌فروشی نمی‌شود
?نماینده مردم سنندج در مجلس شورای اسلامی در حالی به موضوع خام‌فروشی در استان کردستان می‌پردازد که معاون امور معادن و اکتشافات معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت کردستان عنوان کرد: سنگ آهن معادن این استان خام‌فروشی نمی‌شود بلکه به کنسانتره تبدیل می‌شود.
?مهدی مرادی اظهار کرد: درحال‌حاضر ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تن سنگ آهن خام و یک میلیون و ۳۰۰ هزار تن کنسانتره در استان تولید می‌شود.
وی با اشاره به اینکه برای تولید هر تن کنسانتره ۱.۷ تا ۱.۸ تن سنگ آهن خام نیاز است، اضافه کرد: تولید ۱.۳ میلیون تن کنسانتره، نیازمند بیش از ۲ میلیون تن سنگ آهن خام است.
?معاون امور معادن و اکتشافات معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت کردستان افزود: بر این اساس هم‌اکنون خام‌فروشی سنگ آهن خام در استان نداریم.
?وی با اشاره به اینکه سال ۹۳ زنجیره تولید فولاد کردستان مصوب شد، گفت: قرار است یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن ورق فولاد گرم در این واحد تولید شود. مرادی یادآور شد: برای تولید ۱.۵ میلیون تن ورق فولاد نزدیک به ۴.۵ میلیون تن کانسنگ نیاز است و این کانسنگ سپس تبدیل به خردایش، کنسانتره، گندله، آهن اسفنجی و شمش می‌شود. معاون امور معادن و اکتشافات معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت کردستان اظهار کرد: از این ۵ حلقه ۲ حلقه خردایش و کنسانتره در استان وجود دارد که فعال هستند.
?وی با بیان اینکه کنسانتره تولید شده استان درحال‌حاضر به ذوب آهن اصفهان و سپاهان و دیگر شهرها صادر می‌شود، تاکید کرد: با راه‌اندازی حلقه‌های بعدی تولید فولاد، ارزش افزوده و اشتغال فراوانی در استان ایجاد می‌شود.
?مرادی افزود: ۵۰ هزار میلیارد ریال هزینه سرمایه‌گذاری راه‌اندازی زنجیره فولاد استان است و اشتغال در این زمینه هم بیش از ۲ هزار نفر برآورد شده است.
?معاون امور معادن و اکتشافات معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت کردستان گفت: علاوه بر زنجیره فولاد، هم‌اکنون در سقز یک هزار و ۴۰۰ هزار تن کنسانتره و آهن اسفنجی تولید می‌شود. مرادی اظهار کرد: با راه‌اندازی زنجیره فولاد و ذوب آهن سقز دیگر خام‌فروشی سنگ آهن نخواهیم داشت و در ۳ یا ۴ سال آینده، مردم شاهد تحولات گسترده‌ای در این حوزه خواهند بود. ۴۰۰ پروانه بهره‌برداری در حوزه مواد معدنی فلزی، سنگ تزئینی، سیلیس، فلدسپات، دولومیت، باریت سنگ معدن و مصالح ساختمانی در کردستان صادر شده است.
محبوبه ناطق / روزنامه روزگار معدن
